In Frankrijk worden elk jaar zo’n 225.000 nieuwe Alzheimerpatiënten gediagnosticeerd. In totaal zijn er meer dan een miljoen patiënten, van wie de meesten ouderen zijn. Deze neurodegeneratieve aandoening treedt geleidelijk op en tast het geheugen, het gedrag en het vermogen om alledaagse taken uit te voeren aan. Om de autonomie van patiënten zo lang mogelijk te behouden, moet er zo vroeg mogelijk worden ingegrepen, vandaar het belang van een vroege diagnose. Hoe herken je de ziekte van Alzheimer? Welke tests moeten worden uitgevoerd om het op te sporen? Wij leggen het uit.
Wanneer moet een test worden overwogen om de ziekte van Alzheimer op te sporen?
Het diagnostische proces begint over het algemeen wanneer patiënten, of hun naasten, bepaalde symptomen opmerken, zoals
- Geheugenverlies
- Toenemende moeite om vertrouwde taken uit te voeren
- Verlies van motivatie
- Taalproblemen
- Desoriëntatie in tijd en ruimte
- Problemen met redeneren
- Verlies van voorwerpen
- Verminderd beoordelingsvermogen
- Veranderingen in stemming of gedrag
- Persoonlijkheidsveranderingen
De herhaling van een symptoom of de combinatie van meerdere symptomen zou de patiënt moeten aanzetten tot een diepgaander diagnostisch proces bij de huisarts, die hem indien nodig zal doorverwijzen naar een gespecialiseerde arts of een geheugenconsult.
Welke cognitieve tests zijn nodig om de ziekte van Alzheimer vast te stellen?
De diagnose van de ziekte van Alzheimer is gebaseerd op verschillende tests en analyses
De MMSE (Mini-Mental State Examination)
De MMSE is een vragenlijst van 30 punten die bijvoorbeeld de oriëntatie in ruimte en tijd, het kortetermijngeheugen en de rekenvaardigheid meet. In de praktijk zal de zorgverlener vragen waar de patiënt is, in welke stad of in welk land, een lijst met 3 voorwerpen geven en vragen of hij of zij deze na korte tijd kan herhalen, of een voorwerp aanwijzen om te zien of de persoon die getest wordt het kan benoemen. Een score van 24 of minder wijst over het algemeen op cognitieve stoornissen.
De MoCA (Montreal Cognitive Assessment)
De MoCA is uitgebreider dan de MMSE en test aandacht, concentratie en abstractie. De tester kan de patiënt bijvoorbeeld vragen om uit te leggen hoe een trein en een fiets op elkaar lijken of om een reeks getallen in omgekeerde volgorde te herhalen.
De SAGE (Self-Administered Gerocognitive Examination)
De SAGE is een zelfbeoordelingstest die zonder hulp van een zorgverlener kan worden uitgevoerd. Het is daarom zeer nuttig voor een eerste screening om personen te identificeren die een grondiger onderzoek nodig hebben. Hoewel de specifieke inhoud van de vragen niet algemeen bekend wordt gemaakt om de integriteit van de test te waarborgen, kan de test taken bevatten zoals het tekenen van een klok, het oplossen van eenvoudige wiskundige problemen en het beantwoorden van vragen over de actualiteit. De test is hier beschikbaar in verschillende talen, waaronder Frans.
LET OP : Deze test kan zelfstandig worden gedaan, maar er is een professional nodig om de resultaten te interpreteren. Neem de resultaten bijvoorbeeld mee naar je huisarts, die ze kan analyseren.
De 5-woord test of Dubois test
Hierbij legt de tester de patiënt vijf woorden voor, één voor één, met een interval van één seconde tussen elk woord. Na een afleidingstaak wordt de patiënt gevraagd om de woorden op te roepen. Op deze manier kan het onmiddellijke en uitgestelde geheugen worden beoordeeld. Het is vooral effectief bij het opsporen van kortetermijngeheugenproblemen, een vroeg symptoom van de ziekte van Alzheimer.
De kloktest
Bij deze test wordt de patiënt gevraagd een klok te tekenen en een specifieke tijd aan te geven door de wijzers te tekenen. Deze test kan moeilijkheden blootleggen in de organisatie en ruimtelijke structurering van getallen, een aspect dat gemist kan worden in oefeningen die meer op taal gebaseerd zijn. De test is met name opgenomen in de MoCA.
Samengevat
De MMSE geeft een snelle beoordeling van de algemene cognitieve toestand. Het is niet erg gevoelig voor milde cognitieve problemen.
De MoCA is uitgebreider en bevat complexere taken, waardoor het mogelijk is om de vroege stadia van de ziekte van Alzheimer op te sporen.
De SAGE is een algemene test die door patiënten zelf kan worden uitgevoerd, wat een praktische aanpak van screening biedt. De resultaten moeten vervolgens door een professional worden geanalyseerd.
De 5-woord test is effectief in het identificeren van tekorten in het kortetermijngeheugen en vertraagde herinnering, die typisch zijn in de vroege stadia van de ziekte van Alzheimer.
De kloktest is nuttig voor het opsporen van cognitieve stoornissen op het gebied van planning en ruimtelijke waarneming. De test wordt vaak gebruikt in combinatie met andere onderzoeken.
Er wordt nog steeds onderzoek gedaan naar nieuwe manieren om de diagnose van de ziekte van Alzheimer te verbeteren. Chinese onderzoekers hebben een innovatieve urinetest ontwikkeld en het Institut du Cerveau werkt met kunstmatige intelligentie in combinatie met medische beeldvorming, die allemaal de hoop bieden op effectievere en toegankelijkere diagnostische hulpmiddelen in de toekomst.
Meer weten over de symptomen van de ziekte van Alzheimer en de voordelen van een vroege diagnose? Lees het interview met professor Marc Verny, neuroloog van opleiding en hoofd van de geriatrische afdeling van het Pitié Salpêtrière-ziekenhuis (APHP).
Belangrijke cijfers
1 miljoen
Mensen getroffen in Frankrijk
8 %
van de Franse 65-plussers lijdt aan de ziekte van Alzheimer
17 %
van de Franse 75-plussers lijdt aan Alzheimer of aanverwante ziekten
70 %
De ziekte van Alzheimer maakt meer dan 70% uit van alle neurocognitieve ziekten bij ouderen.
Bron: Fondation Vaincre Alzheimer. Alzheimer in enkele cijfers
Alzheimerzorg bij Emera
De EHPAD’s van Emera zijn gestructureerd om mensen op te vangen die lijden aan de ziekte van Alzheimer of aanverwante cognitieve stoornissen, en bieden specifieke zorg door multidisciplinaire teams. Professionals passen zich aan de veranderende behoeften van de bewoners aan en gebruiken niet-medicamenteuze benaderingen zoals de Montessori-methode om de autonomie van de bewoners te stimuleren en te behouden, terwijl hun veiligheid wordt gewaarborgd met behulp van geschikte hulpmiddelen, waaronder geolocatie voor de meest gevorderde gevallen.
Emera houdt ook rekening met het emotionele en fysieke welzijn van de naasten van patiënten. Initiatieven zoals informatiebijeenkomsten, verzorgerscafés en gespreksgroepen worden opgezet om families te ondersteunen, terwijl al het personeel, van administratief personeel tot koks, regelmatig training krijgt over cognitieve stoornissen.
Wilt u meer weten over onze inzet voor mensen met Alzheimer en hun naasten?